ĐUBRENJE
Elementi koji su potrebni biljkama su:
Makroelementi:
N, P, K, Ca, Mg, S
Mikroelementi:
Fe, Cu, Zn, Mn, B, Na, Co, Si, Mo, Cl
Đubrenje biljaka ne bi trebalo da se primenjuje svake godine , misleći da je za zdravu biljku godišnje đubrenje neophodno. Đubrenje ne obezbeđuje biljkama hranu. Prava hrana biljaka su voda, sunce, ugljen dioksid, kiseonik i mineralnlni elemeti. Već obezbeđuje elemente potrebne za normalno obavaljanje hemijskih procesa u biljci.
Dodavanje određene količine đubriva može dovesti do toga da se biljka pravilno razvija i raste ili na suprot može izazvati oštećenja i smrt biljke usled toksikacije, ako se pretera sa količinom. Najbolji način da se utvrdi količina i tip đubriva koji je biljkama potreban je ispitivanje zemljišta (svake tri godine) ili praćenje simptoma koji se javljaju na biljnim organima kao rezultat manjka elemenata, manjeg rasta i razvoja biljke. Manji godišnji rast se odnosi na rast manji od 25-40 centimetara za juvenilne biljke i 15-25 centimetara za zrele biljke, izuzimajući spororastuće vrste.
Pri đubrenju potrebno je obratiti pažnju na dospevanja đubriva do reka, podzemnih voda i izvora pijaćih voda.
Simptomi na biljkama:
• Veće ili manje dimenzije listova
• Raličiti tipovi hloroze listova (mrlje, fleke…)
• Promena boje listova (svetlozelena, tamnozelena, žuta…)
• Manji broj listova ili cvetova na biljci
• Umanjen ili uvećan rast grana biljke
• Listovi postaju mekše strukture
Nedostatak N-azota:
Nedostatak se manifestuje kroz slabiji rast: grane su kraće, tanje i slabije se granaju. Prvi znaci se uočavaju na starijim listovima, na vrhovima biljke, koji dobijaju svetlozelenu do žutozelenu boju, da bih se na kraju potpuno osušili. Biljke ranije cvetaju i plodovi ranije sazrevaju sa primetno manjim prečnikom.
Nedostatak P-fosfora:
Smanjuje se rast nadzemnog i podzemnog dela biljke. Listovi dobijaju tamnozelenu boju (hiperhlorofiliranje), zatim crvenkastu- tamnopurpurnu-bronzanu do tamnomrku. Simptomi su prvo vidljivi na najstarijim listovima. Na kraju dolazi do nekroze listova, a zatim i odumiru.
Nedostatak K-kalijuma:
Nedostatak kalijuma se manifestuje u pojavljivanju hlorotičnih pega po listu i to prvo na najstarijim listovima. Uglavnom na vrhu i po ivicama lista, koje se savijaju na dole, a zatim dolazi i do odumiranja lista. Kod četina odumiranje počinje od vrha ka osnovi. Biljka sporije raste, a zatim i u potpunosti prestaje. Moguće je odumiranje i čitavih grana.
Nedostatak ostalih mikro i makroelemenata je dosta ređi na biljkama na zelenh površinama.
Tipovi đubriva:
• Veštačko đubrivo
Veštačko đubrivo je sintetisano u laboratoriji. U zavisnosti od tipa određen je elementarni sastav i odnos elemenata. Najčešća oznaka veštačkog đubriva je NPK (azot-fosfor-kalijum) i njihov odnos je određen brojevima 15-15-15, 10-20-20, 17-5-20, itd… koji označava koliko se delova određenog elementa nalazi u samom đubrivu. U zavisnosti od namene potrebno je koristiti različite formulacije.
U prodaji se veštačko đubrivo može naći kao čvrsto, vodotopivo (vodorastvorljivo) i
kao đubrivo sa kontrolisanim otpuštanjem hemijskih elemenata.
Forma čvrstog đubriva je najstandardnija i novčano najpristupačnija.
Vodotopivo đubrivo je moguće rastvoriti u vodi, a time se postiže plasiranje istog kroz sisteme za navodnjavanje ili vinogradarske prskalice, najčešće folijarno (preko lista).
Djubriva sa kontrolisanim otpuštanjem hemijskih elemenata predstavljaju najskuplje rešenje, ali isto tako najsigurnije i najefikasnije. Nalaze se u formi kuglica sa propustljivom membranom koja sa promenom osmotskog pritiska u određenom vremenskom periodu otpušta svoju sadržinu u zemljište. U zavisnosti od tipa otpuštanje traje 1, 3 ili 6 meseci. Ovakva forma pruža biljkama konstantni izvor hranjljivih elemenata ujedno obezbeđujući zaštitu od prezasićenja i viška nekog od elemenata.
• Prirodno đubrivo
• Organsko đubrivo
Svaki od ova tri tipa đubriva ima svoje prednosti i mane. U odnosu na prirodno i organsko, veštačko đubrivo postaje trenutno dostupno biljkama, ali se i najbrže spira iz zemljišta, obezbeđujući tako biljkama instant injekeciju. Takođe se sa upotrebnom količinom istog može lako pogrešiti, čak može prouzrokovati opekotine, ali pruža uvid u svoju formulaciju i odnos hranljivih elemenata u njemu . Organsko đubrivo je veoma bogato hranljivim elementima i u zemljištu se održava u dugom vremenskom periodu, nekoliko godina, mana mu je ipak nepoznavanje njegovog, preciznog, hemijskog sastava. Prirodno đubrivo je najmanje hranljivo i jako različitih hemijskih formulacija te se kao takvo najmanje i primenjuje.
N: azot je bitan za sve hemijske procese u biljnom organizmu. Potreba je svake biljke za azotom posebno u vreme početka vegetacije. Veoma je bitan elemenat za formiranje lisne mase i pravilnog razvoja kako nadzemnog tako i podzemnog dela biljke. Od početka proliferacije lisnih pupoljaka dozu azota je potrebno polako povećavati, a sa đubrenjem prestati kada biljka završi ovogodišnji rast, negde sredinom leta. Nikako ne treba đubriti biljke azotnim đubrivima u jesen ili zimu, jer to može rezultirati pojavom novih pupoljaka, koji bih nakon proliferacije izmrzli na niskim temperaturama.
P: fosfor je elemenat bitan za procese disanja, fotosinteze i sinteze skroba. Takođe je veoma bitan za transport hemijskih produkata i energije (ATP) i sintezu ćelijskih zidova. Đubriva sa većom količinom fosfora se primenjuju kao startna, utiču na bolji razvoj korena i kao đubriva za cvetanje i plodonošenje.
K: kalijum ne ulazi u gradivne elemente biljke, ali je jako bitan za pravilnan tok hemijskih procesa u biljci. Biljke sa optimalnom količinom kalijuma su otpornije na bolesti. Količinu kalijuma potrebno povećati sa prestankom đubrenja azotnim đubrivom, sve do početka zime, jer je snabdevenost biljke kalijumom potrebno za obezbeđivanje zaštite od izmrzavanja.
Đubrenje biljka je potrebno vršiti retko svake godine, a najčešće svake druge do treće i to kada je primetna promena u rastu i razvoju biljke. Nakon primene veštačkog đubriva u čvrstoj formi potrebno je đubrivo i zemljište dobro natopiti vodom kako bih došlo do otapanja istog i izbegle posledice opekotina biljnih tkiva.
Opšta preporuka za đubrenje veštačkim đubrivom je:
• Lišćarsko drveće
Svake do svake druge godine potrebno je na svaki centimetar prečnika stabla dodati 80 grama čistog azota.
Svake druge, treće do pete godine, u zavisnosti kako cvetaju i plodonose, na svaki kvadratni metar površine ispod krošnje dodati 80 grama fosfora i kalijuma.
• Žbunaste vrste
Svake druge do svake godine dodati po 10 grama čistog azota na svaki kvadratni metar površine pod biljkom.
Svake druge do treće godine 10 grama fosfora po kvadratnom metru.
Svake četvrte do pete godine 10 grama kalijuma po kvadratnom metru.
• Pokrivači tla
Svake treće godine 30-50 grama NPK 15-15-15 đubriva po kvadratnom metru.
Opšta preporuka za đubrenje stajskim đubrivom je:
• Površine pod biljkama ili ispod krošnji zasuti prevrelim stajnjakom u sloju 5-10 centimetara svake do svake druge godine. Po mogućstvu uriljati u zemljište.
Opšta preporuka za đubrenje organskim đubrivom je:
• Površine pod biljkama ili ispod krošnji zasuti tresetom u sloju 5-10 centimetara svake do svake druge godine. Po mogućstvu uriljati u zemljište i obratiti pažnju na regulaciju ph vrednosti zemljišta, zbog izražene kiselosti treseta.
Podaci iz tabela pružaju mogućnost zamene standarnih đubriva, posebno veštačkih, aternativnim đubrivima kako bi se smanjio pritisak na životnu sredinu.
Saveti ► • Tipovi biljaka • Odabir biljaka • Drenaža • Zemljište • Zalivanje biljaka • Sadnja • Malčiranje • Đubrenje • Orezivanje biljaka
Pocetna Proizvodi Navodnjavanje Galerija Kontakt Saveti
